Aż 60 milionów osób na świecie jąka się. Wiele z tych osób izoluje się społecznie, unika kontaktów, ogranicza swoje wypowiedzi do minimum, nierzadko też wpada w depresję. W październiku mają swoje święto….
22 października przypada Międzynarodowy Dzień Świadomości Jąkania. Święto to ustanowione zostało w 1998 roku podczas Światowego Kongresu Osób Jąkających się. Ma na celu zwrócić uwagę społeczną na problem z jakim zmagają się osoby z niepłynnością mowy, zachęcić do akceptacji i zrozumienia.
Czym jest jąkanie?
Uważa się, że istotę jąkania można zapisać w formie wzoru:
J=f (N + R)
w którym:
- J – jąkanie,
- N – niepłynność mówienia,
- R – relacje towarzyszące niepłynności mówienia.
Na podstawie powyższego wzoru można stwierdzić, że jąkanie to niepłynność mowy wraz z towarzyszącymi jej reakcjami. Oznacza to, że osoba mówiąca czasem mówi bez trudu, a czasami niepłynnie (zwłaszcza w sytuacjach podenerwowania lub zmęczenia).
Nieznana jest dokładna przyczyna jąkania. Część badań wskazuje wyraźnie na genetyczne podłoże, inne z kolei sugerują, że istotnym czynnikiem wywołującym to zaburzenie mowy mogą być również powikłania w czasie okołoporodowym, urazy. Uznaje się je za przyczyny biologiczne. Wyróżnia się też przyczyny psychologiczne mające związek z osobowością, przeżyciami, czy problemami rodzinnymi. Istnieją też teorie inne teorie. Np. behawioralne – które zakładają, że jest wyuczonym zachowaniem. Zwolennicy tej teorii uważają, że skoro osoba potrafiła nauczyć się jąkać, to może się też tego oduczyć; czy lingwistyczne – które zakładają, że jąkanie może być wynikiem opóźnionego rozwoju mowy, a przyczyną jąkania – zaburzenie współpracy funkcji myślowych i mownych.
Najczęściej problem pojawia się we wczesnym dzieciństwie, choć jąkanie może pojawić się również u osób dorosłych na skutek ciężkiego urazu neurologicznego lub wpływu używek. Jest to wówczas jąkanie nabyte. Objawami jąkania są między innymi: powtarzanie głosek, słów bądź części zdań, embolofazje (yyy, eeee, mmmmm) pojawiające się między słowami, zbyt długie pauzy, przedłużanie głosek, zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo mowy oraz mowa nierytmiczna.
Warto zaznaczyć, że nie istnieje żaden związek między jąkaniem się a inteligencją. Dowodem na to są znani ludzie, którzy zachwycają swoimi dokonaniami, a którzy zmagali się, bądź nadal zmagają z jąkaniem: Winston Churchill, Elvis Presley, Bruce Willis, Samuel L. Jackson, John Scatman, no i oczywiście najsłynniejszy w Polsce dyrygent WOŚP Jurek Owsiak.
Bardzo ważnym jest, by osoba jąkająca się uczęszczała na terapię. Rokowania są różne, zależne od sytuacji pacjenta. Jednak bardzo często udaje się zminimalizować jąkanie, bądź zupełnie je wyeliminować. O wyborze metody powinien decydować logopeda albo logopeda we współpracy z psychologiem. Nieoceniona jest pomoc rodziców wobec dziecka z takim problemem.
O możliwościach terapeutycznych napiszemy już niebawem….
