Projekt ustawy o świadczeniu wspierającym dla osób z niepełnosprawnościami, przedłożony przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, został przyjęty przez Rząd.
Świadczenie to będzie kierowane bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, bez względu na jej wiek, dochód czy czas powstania niepełnosprawności. Środowisko osób z niepełnosprawnościami jest jednak podzielone: od głosów zachwytu, po zupełne zaprzeczenie sensu wprowadzanych zmian.
Nowy projekt ustawy przewiduje modyfikacje w pomocy finansowej oferowanej osobom z niepełnosprawnościami oraz osobom opiekuńczym. Zapowiadane zmiany obejmują wprowadzenie nowego świadczenia wspierającego oraz możliwość podjęcia pracy przez osoby pobierające świadczenia dla opiekunów.
Po zapoznaniu się z treścią ustawy pojawiły się pytania, które wydają nam się bardzo ważne w obliczu nadchodzących zmian prawnych.
Tydzień temu zostały wysłane do Ministerstwa. Do dziś nie doczekaliśmy się oficjalnej i bezpośredniej odpowiedzi, ale część z nich pojawiła sie w dziale FAQ Ministerstwa.
Pozwalamy sobie zatem wkleić odpowiedzi na nurtujące nas pytania poniżej:
1. Niepewność dużej części środowiska osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów budzi niezwykle wysoki próg uprawniający do świadczenia wspierającego. Dla osób powyżej 3. roku życia ma być to odpowiednio: 70-79, 80-89 i 90-100 punktów. Czy Ministerstwo przewiduje zmianę progów/skali? Istnieje duża obawa, że tylko osoby w niezwykle ciężkim stanie, hospicyjnym będą kwalifikowały się do grupy uprawnionej do pobierania dwukrotności renty socjalnej, pozostałe w efekcie będą stratne.
BRAK ODPOWIEDZI
2. Czy do nowego świadczenia pielęgnacyjnego będzie potrzebna decyzja ustalająca potrzebę wsparcia? I czy jeśli osoba z niepełnosprawnościami uzyska poniżej 70 punktów w skali oceniającej potrzebę wsparcia, to opiekun nie będzie mógł pobierać świadczenia pielęgnacyjnego z możliwością dorobienia?
ODPOWIEDŹ.
Tak, po wejściu w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, opiekun osoby z niepełnosprawnością będzie mógł nadal ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne. Warunkiem będzie jednak uzyskanie przez osobę z niepełnosprawnością decyzji o poziomie potrzeby wsparcia na dowolnym poziomie, który uprawniałby ją do jej własnego świadczenia wspierającego, tj. od 1 do 3 pkt skali potrzeby wsparcia w przypadku dzieci w wieku do 3 r. życia lub od 70 do 100 pkt w przypadku dzieci/osób powyżej 3. roku życia.
Należy także przypomnieć, że opiekun będzie mógł uzyskać świadczenie pielęgnacyjne tylko w sytuacji, gdy osoba z niepełnosprawnością nie będzie pobierała własnego świadczenia wspierającego
3. Czy skala potrzeby oceny wsparcia nie będzie krzywdziła osób z rozmaitymi schorzeniami? Wielu osobom ciężko wyobrazić sobie ujednoliconą skalę, która mogłaby ocenić potrzeby zarówno osób z niepełnosprawnościami ruchowymi, jak i na przykład z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Szczególnie środowisko osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi i spektrum autyzmu obawia się proponowanej skali gdyż osoby dotknięte NI i SA bardzo wykonają wiele poleceń (ubiorą się, podniosą szklankę, dojdą do toalety) ale wymagają ogromnego i stałego wsparcia od opiekunów, zdarza się że znacznie większego niż osoba z niepełnosprawnością ruchową.
ODPOWIEDŹ.
Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany według ujednoliconego kwestionariusza opartego na wystandaryzowanym narzędziu, uwzględniającym kryteria stosowane w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) wydane przez Światowa Organizację Zdrowia (WHO). Ocena obejmuje funkcjonowanie człowieka i uwzględnia potrzeby wynikające z każdego rodzaju niepełnosprawności – fizycznej, sensorycznej, mentalnej czy poznawczej.
4. Brakuje w projekcie ustawy doprecyzowania o konsekwencjach przekroczenia limitu 20 tysięcy złotych dla opiekuna osoby z niepełnosprawnością, który pobiera świadczenie pielęgnacyjne i łączy je z pracą zarobkową. Czy opiekun, który w danym roku kalendarzowym np. w listopadzie przekroczy 20 tysięcy złotych, będzie musiał zwracać wstecznie za cały rok wypłacone świadczenie, czy będzie miał je wstrzymane od momentu przekroczenia do końca roku kalendarzowego, czy może też utraci możliwość pobierania świadczenia pielęgnacyjnego bezpowrotnie?
ODPOWIEDŹ.
Opiekun otrzymujący świadczenie pielęgnacyjne nie straci prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jeżeli w danym roku kalendarzowym jego łączny dochód z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej nie przekroczy limitu w wysokości sześciokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na dzień 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
Natomiast przekroczenie w danym roku kalendarzowym ww. limitu dochodu, skutkować będzie utratą świadczenia pielęgnacyjnego od miesiąca następującego po miesiącu, w którym limit został przekroczony.
Aby móc pobierać świadczenie pielęgnacyjne w kolejnym roku kalendarzowym, po wyzerowaniu limitu dochodu z tytułu zatrudnienia, konieczne będzie złożenie przez opiekuna nowego wniosku o świadczenie pielęgnacyjne.
5. Czy istnieje szansa na podniesienie kwoty dorabiania, która jest bardzo niska, w stosunku do realnych potrzeb finansowych rodzin osób z niepełnosprawnościami?
BRAK ODPOWIEDZI
6. Czy podana kwota 20 tysięcy złotych, do której można będzie dorabiać, jest kwotą netto czy brutto?
BRAK ODPOWIEDZI
7. Czy istnieje możliwość przedłużenia składek emerytalno-rentowych powyżej 20 lat w przypadku kobiet i 25 w przypadku mężczyzn? Dlaczego ten próg mimo próśb środowiska reprezentowanego przez Protest 2119 jest wciąż utrzymany? Zapis w projekcie są jednoznacznie niekorzystne i nie tylko utrwalają wcześniej zgłaszany problem, ale wręcz pogłębiają go. O tym, że składki emerytalno-rentowe powinny być odprowadzane przez cały okres sprawowania wsparcia – postulował to także Rzecznik Praw Obywatelskich.
BRAK ODPOWIEDZI
8. Wydaje nam się, że niezbędne są konsultacje społeczne i zauważenie nie tylko pozytywnych zmian jakie niesie nowa ustawa, ale również bardzo dokładne przeanalizowanie wszelkich zagrożeń jakie mogą z nich wynikać.
BRAK ODPOWIEDZI
9. Czy istnieje możliwość przedłużenia okresu ochronnego po śmierci podopiecznego? Wielu opiekunów zmaga się nie tylko z tragedią związaną ze stratą najbliższej osoby, ale często są to również osoby, które zrezygnowały z życia zwłaszcza zawodowego na wiele lat (często nawet kilkadziesiąt). Proponowany zasiłek dla bezrobotnych wydaje się być niewystarczający, a aktywizacja zawodowa, proponowana przez Rząd będzie z pewnością wymagała dłuższego czasu.
BRAK ODPOWIEDZI
10. Czy prawda jest, że świadczenie pielęgnacyjne ma wygasać? A jeśli tak, to kiedy Rząd planuje takie zmiany? Czy przy odnowieniu orzeczenia o niepełnosprawności (w przypadku gdy jest ono czasowe) po wejściu ustawy o świadczeniu wspierającym, osoba opiekuńcza będzie mogła dalej korzystać ze starego świadczenia pielęgnacyjnego (tj świadczenie pielęgnacyjne bez względu na poziom oceny wsparcia) , czy będzie musiała wejść wyłącznie w nowy system?
BRAK ODPOWIEDZI
Projekt Ustawy ma być poddany głosowaniu w Sejmie tuż po Wielkanocy.
